Nga Agron Haxhimali
Drejtor ekzekutiv i Shoqatës së Bashkive
Për vitin 2022, transfertat në buxhetin e njësive të vetëqeverisjes vendore janë: transferta e pakushtëzuar e cila përbëhet nga: a) pjesa e përgjithshme prej 18.7 miliard lekë; b) pjesa Sektoriale prej 8,75 miliardë lekë. Por sa ka qenë buxheti vendor në 2021? a) Transferta e përgjithshme 18, 2 miliardë lekë; b) pjesa sektoriale 7,85 miliardë lekë.Krahasimi tregon një rritje krejtësisht të pandjeshme.
Sigurisht që asnjëherë asnjë qeveri nuk ka para me bollëk, para që plotëson çdo dëshirë dhe kërkesë të çdo pushteti. Por ama disa parime bazë duhet konsideruar seriozisht dhe këto në shërbim të qytetarëve. Duke shpresuar që ky buxhet është hartuar brenda kufijve të qartë dhe të parashikueshëm për politikat fiskale realiste dhe bazuar mbi të gjithë faktorët ndikues në mjedisin social, politik dhe ekonomik të vendit dhe pasojat e trashëguara nga tërmetet dhe niveli aktual i pandemisë, adresoj disa shqetësime mbi buxhetin e 61 bashkive dhe 12 qarqeve.
Transferta me vetëm 1% e PBB nuk siguron harmonizim me prioritetet strategjike afatmesme të bashkive, sikundër nuk siguron qasje ndaj prioriteteve strategjike kombëtare për ulje të varfërisë dhe përmirësim shërbimesh publike në gjithë territorin e vendit. Ky buxhet edhe pse me një rritje nga një pikë e pikatorës, duket së nuk garanton përmbushjen e nevojave të zhvillimit vendor, qoftë urban apo rural, pra nuk ka koherencë e kërkuar. Me këtë buxhet bashkitë do të mbeten shumë të kufizuara në shpërndarjen e shërbimeve publike, qoftë në sasi qoftë në cilësi.
Kjo do të thotë që s’do të arrijnë të përmbushin objektivat e tyre dhe do të kenë mangësi në standarde dhe tregues të matshëm të punëve dhe shërbimeve. Nga ana tjetër, buxheti 2022 nuk merr në konsiderate dëmet nga përmbytjet dhe zjarret e këtij viti, apo rreziqe të tjera potenciale, që koha na ka mësuar që janë të përvitshme.
Ndaj mendoj së buxheti 2022 për bashkitë nuk ka identifikuar dhe vlerësuar me kujdes nevojat reale të tyre dhe masat për menaxhimin e rreziqeve. Pasojat dhe çdo ndikim i paguajnë qytetarët në fund të fundit. Pra secili nga ne. Disa bashki mund të kryejnë më shumë funksione, disa të tjera kryejnë më pak. Secila gëzon autoritet, por dallimin e bën veç aftësisë edhe burimet financiare.
Por pavarësisht sa e vogël apo e madhe është një qeveri vendore, ekzistenca është e lidhur me qëllimin për të ndihmuar qeverinë qendrore në ofrimin e shërbimeve në nivel vendor në përputhje me politikat kombëtare, si dhe për të kultivuar më shumë pjesëmarrjen qytetare dhe demokraci lokale.
Të dy qeveritë, ajo qendrore dhe vendore, ndajnë qëllime të njëjta në shërbimin ndaj qytetarëve, por edhe buxheti duhet të ndahet me proporcionalisht. Që të përmbushen këto qëllime buxheti bashkive kërkon rritje domethënëse. Transferta duhet të dyfishohet.