Shqipëria rezulton në vend të fundit në Europë për fuqinë blerëse edhe për vitin 2024. Gjithashtu Shqipëria është në vend të fundit sa i përket raportit mes rritjes së pagës minimale dhe inflacionit përgjatë vitit të kaluar. Sa i përket pagave minimale, Shqipëria lë pas vetëm Moldavinë.
Sipas Eurostat, që nga janari 2025, pagat minimale mujore bruto në BE variojnë nga 551 euro në Bullgari në 2,638 euro në Luksemburg. Kur përfshihen vendet kandidate, Moldavia ka pagën minimale më të ulët në Europë, me 285 €.
22 nga 27 shtetet anëtare të BE-së kanë një pagë minimale kombëtare, ndërsa Danimarka, Italia, Austria, Finlanda dhe Suedia nuk e kanë. Prandaj, ky krahasim fokusohet në këto 22 vende së bashku me vendet kandidate ku të dhënat janë të disponueshme.
Eurostat kryesisht shqyrton diapazonin e pagave minimale në tre kategori:
Grupi 1: Mbi 1500 € në muaj
Ky grup përfshin: Luksemburgun (2,638 €), Irlandën (2,282 €), Holandën (2,193 €), Gjermaninë (2,161 €), Belgjikën (2,070 €) dhe Francën (1,802 €).
Meqenëse Belgjika nuk e rriti pagën minimale, Gjermania e kaloi atë. Ndërsa ky grup përfshin vendet me paga minimale mbi 1500 euro, vetëm Franca mbetet nën 2000 euro. Të gjitha të tjerat e kalojnë këtë prag, duke treguar se këto vende po e zgjerojnë hendekun.
Grupi 2: Midis 1,000 € dhe 1,500 €
Spanja (1,323 €), Sllovenia (1,254 €), Polonia (1,091 €), Lituania (1,038 €), Portugalia (1,015 €) dhe Qiproja (1,000 €) përbëjnë grupin e pagave “të mesme”. Në korrik 2024, ky grup përfshinte vetëm dy vende, por me rritjen e fundit të pagës minimale, tani është zgjeruar ndjeshëm.
Grupi 3: Nën 1000 €
Ky është grupi më i madh, i përbërë nga 10 shtete anëtare të BE-së dhe të gjitha vendet kandidate. Midis tyre, Kroacia (970 €), Greqia (968 €), Malta (961 €), Estonia (886 €), Çekia (826 €), Sllovakia (816 €) dhe Rumania (814 €) janë relativisht më të pozicionuara, me paga minimale mbi 800€.
Midis vendeve kandidate, Turqia ka pagën minimale më të lartë me 708 euro, duke tejkaluar dy shtetet anëtare të BE- Hungarinë (707 euro) dhe Bullgarinë (551 euro).
Hendeku ngushtohet në terma PPS
Në terma nominalë, një punëtor me pagë minimale në Luksemburg – vendi i BE-së me pagën më të lartë – fiton pothuajse pesëfishin (4.8) të pagës minimale të një punëtori në Bullgari, e cila ka më të ulëtën.
Në terma PPS, ky hendek zvogëlohet në 2.3 herë, por vendet në krahasim ndryshojnë – me Gjermaninë (1,992) që ka pagën minimale më të lartë dhe Estoninë (878) më të ulët.
PPS lejon një krahasim më të drejtë, pasi është një njësi valutore artificiale që pasqyron fuqi të barabartë blerëse në të gjithë vendet. Në teori, një PPS mund të blejë të njëjtën sasi mallrash dhe shërbimesh në çdo vend.
Duke krahasuar renditjen nominale dhe PPS, Rumania kërcen nga e 17-ta në vendin e 9-të, ndërsa Mali i Zi rritet nga e 18-ta në të 12-tën, duke treguar fuqinë e tyre blerëse më të madhe pavarësisht nga pagat nominale më të ulëta.
Hungaria, Serbia dhe Bullgaria gjithashtu arrijnë pozita më të mira në PPS.
Përkundrazi, Irlanda zbret nga e dyta në 5, dhe Estonia përjeton një rënie të madhe nga e 14-ta në 21. Kjo sugjeron që pagat e tyre nominale nuk përkthehen në fuqi blerëse po aq të fortë për shkak të kostove më të larta të jetesës.
Shqipëria rezulton në vend të fundit në Europë për fuqinë blerëse, me treguesin në nivelin 564.
Inflacioni kundrejt rritjes së pagave minimale
Ndër 24 vendet me të dhëna të disponueshme, katër pësuan një rënie në terma realë. Ky vlerësim bazohet në një krahasim midis inflacionit vjetor (nga dhjetori 2023 deri në dhjetor 2024) dhe rritjes së pagës minimale (nga janari 2024 deri në janar 2025) në monedhat vendase.
Më së shumti nga inflacioni u godit paga minimale në Turqi. Ndërsa inflacioni vjetor në Turqi ishte 44.4%, paga minimale u rrit me 30%. Vende të tjera me rënie në terma realë janë Qiproja, Shqipëria dhe Belgjika.
Mali i Zi shënoi rritjen më të lartë reale të pagës minimale, me një rritje nominale prej 25.9%, ndërsa inflacioni qëndroi në vetëm 2.6%. Kjo rezultoi në një rritje të konsiderueshme të fuqisë blerëse.
Për sa i përket rritjes së pagave reale, Rumania, Bullgaria, Kroacia dhe Lituania gjithashtu panë rritje të dukshme, pas kryesimit të Malit të Zi. /ekofin.al