Zvicra mund të bëhet ekonomia e parë e përparuar që do të ringjallë normat negative të interesit, pasi inflacioni u bë negativ në maj për herë të parë që nga viti 2021.
A i mbani mend normat negative të interesit? Në fillim të vitit 2020, ndërsa bota përballej me pandeminë COVID-19, bankat qendrore në të gjitha ekonomitë e përparuara nxituan të ulnin normat e interesit, duke ofruar huamarrje më të lira për të zbutur goditjen ekonomike së bashku me mbështetje fiskale të paparë.
Në shumë vende, normat ranë afër ose edhe nën zero – një ndryshim i jashtëzakonshëm politikash që pasqyron urgjencën e shmangies së një recesioni të zgjatur.
Pesë vjet më vonë, asnjë ekonomi e madhe aktualisht nuk operon me norma në ose nën zero. Por Zvicra mund ta ndryshojë këtë së shpejti.
Zvicra iu rikthye deflacionit në maj
Zvicra së shpejti mund të bëhet ekonomia e parë e përparuar që do të rihyjë në epokën e normave negative të interesit.
Një bashkim i presioneve të dobësuara të çmimeve dhe një perspektive ekonomike të zbutur ka nxitur pritje në rritje se Banka Kombëtare Zvicerane (SNB) do të rifillojë politikën monetare ultra të lirshme, duke i ulur potencialisht normat e interesit nën zero në muajt në vijim.
Javën e kaluar, Zyra Federale e Statistikave Zvicerane raportoi se çmimet e konsumit ranë me 0.1% në maj 2025 krahasuar me një vit më parë, duke shënuar rënien e parë deflacionare që nga marsi 2021. Rënia ishte me bazë të gjerë, me tkurrje të dukshme nga viti në vit në kostot e transportit (-3.7%), ushqimin dhe pijet joalkoolike (-0.3%), kujdesin shëndetësor (-0.2%) dhe mallrat dhe shërbimet shtëpiake (-2.6%).
Ndërsa një periudhë modeste e deflacionit nuk është në vetvete alarmante, ajo nënvizon brishtësinë e kërkesës së brendshme dhe paraqet një sfidë për objektivin e inflacionit të SNB-së. Banka qendrore e përcakton stabilitetin e çmimeve si inflacion vjetor midis 0% dhe 2%.
“Inflacioni zviceran mund të mbetet afër 0%, që përfaqëson kufirin e poshtëm të diapazonit të stabilitetit të çmimeve”, tha Niklas Garnadt, ekonomist në Goldman Sachs.
Eksperti identifikoi pritjet në rënie të inflacionit, çmimet në rënie të energjisë dhe fërkimet e mundshme tregtare si presione negative mbi perspektivën e çmimeve në të ardhmen.
Normat negative të interesit përsëri në tryezë
SNB, e cila aktualisht e mban normën e saj të politikës monetare në 0.25%, do të mblidhet më 19 qershor dhe ekonomistët presin një ulje tjetër të normës së interesit prej 25 pikësh bazë.
Sipas rastit bazë të Goldman Sachs, SNB do ta ulë normën e saj të politikës në -0.25% deri në shtator, në dy ulje të njëpasnjëshme.
Megjithatë, banka vuri në dukje se ekziston një shans prej 40% që politikëbërësit mund të zgjedhin një lehtësim më agresiv, me dy ulje prej 50 pikësh bazë që e çojnë normën përsëri në -0.75% – më e ulëta në historinë e saj.
Ndërhyrjet në valutë të huaja pezullohen, për momentin
Edhe pse SNB ka në dispozicion edhe operacione të këmbimit valutor, ekonomistët presin që uljet e normave të interesit të kenë përparësi në afat të shkurtër.
Ka disa arsye për këtë preferencë, sipas Goldman Sachs.
“SNB ka përvojë të mëparshme në menaxhimin e ndikimit të normave negative,” tha Garnadt.
Për më tepër, inflacioni vendas është më i ndjeshëm ndaj normave të interesit sesa ndaj lëvizjeve të valutave.
Dhe së fundmi, Zvicra mbetet në listën e mbikëqyrjes së Thesarit të SHBA-së për manipulimin e monedhës, duke kufizuar potencialisht aktivitetin e ndërhyrjes në valutë të huaj.
Megjithatë, ndërhyrjet në valutë të huaj nuk janë përjashtuar plotësisht. Gjatë viteve me inflacion të ulët pas vitit 2008, SNB blinte shpesh valutë të huaj për të ndaluar vlerësimin e frangës. /Përshtati nga Euronews, ekofin.al
